Akü Takviyesi Nasıl Yapılır?

Havaların soğuması ile birlikte akü problemleri sıklıkla yaşanmaya başlandı. Bugün şahit olduğum bir olayda, aküye takviye yapmayı bilmediklerini için kısa devre yaptırdılar. Bu da her iki akü için olumsuz bir durum olduğu gibi günümüz taşıtlarındaki elektronik donanımların fazlalığı düşünüldüğünde ciddi ve kalıcı hasarlara neden olabilir.

Bu nedenle akü konusunda temel bazı bilgiler paylaşamanın yararlı olacağını düşündüm.

Akü Çeşitleri Nelerdir, Tam Kapalı veya Kuru Akü Ne Demektir?

Aküler, kurşun asit, nikel kadmiyum, nikel ndemir gibi kullanılan metal cinslerine göre çeşitlere ayrılır.

Günümüzde en yaygın kullanılan akü tipi kurşun-asit akümülatörleridir. Bu aküler de temel olarak kuru ve sulu diye ikiye ayrılır.

Sulu akülerin en fazla kullanılan çeşitleri starter veya SLI (başlatma, ışıklandırma ve ateşleme fonksiyonlarının ingilizce baş harfleri ile ifade edilmiş hali) olarak da tabir ettiğimiz klasik tipteki oto aküleridir. Oto aküleri de kendi içinde tam kapalı veya buşonları açılabilen diye ikiye ayrılır. Bu iki tip akünün de iç yapısı aynıdır. Yani her ikisi de klasik tipte kurşun asit akülerdir.  Kapalı akülerin farkı buşonların açılamamasıdır. Bu akülere su eklenemediği için voltaj düzenekleri iyi olan araçlara takılması daha uygundur.

Bundan başka iç yapısı ve kullanım alanları farklı olsa da stasyoner (sabit tesis) ve traksyoner (forklift) aküleri de sulu ürünler kapsamına girer.

Kuru yani VRLA akülerin iç yapıları ve teknolojileri farklıdır. VRLA tanımının Türkçe karşılığı sübap ayarlı kurşun asit akü demektir. Bu aküler de iç yapılarına göre ikiye ayrılır.

AGM (elektroliti separatörlere emdirilmiş) ve jelli VRLA aküleri. Bu akülerin temel özelliği asit taşması veya sızdırması olmamasıdır. Gaz çıkışı minimumdur. Bu yüzden çok güvenlidir ve rafta bekleme ömürleri çok daha uzundur. Ayrıca sulu akülere kıyasla titreşime karşı daha dayanıklıdır. Sevkiyatı, taşınması sorunsuzdur. Kullanım alanları arasında motosikletler, sabit tesisler, UPS’ler, tekneler ve santraller vardır.

Akü Neden Deşarj Olur?

Akülerin olası deşarj (boşalma) nedenleri:

• Olumsuz çevre ve saklama koşulları, yüksek sıcaklık, nem vs.

• Araçtaki kaçak akımlar (öngörülen kısa devrelerden yüksek çekilen akımlar) açık lambalar

• Diğer elektrikli cihaz ve donanımlardaki kısa devreler

• Araç ile akümülatör uyumsuzluğu, küçük akü seçimi, araçtaki ilave  donanımlar (ses, ışık, bilgisayar sistemleri, soğutucu sistemler)

• Alternatörün (şarj dinamosu) yetersiz şarj etmesi

Akü Donar mı? Hava Şartları Aküyü Nasıl Etkiler?

Evet, aküler donabilir.

Tam şarjlı akünün donma ısısı - 50 derece  ile -70 derece arasındadır, dolayısıyla normal şartlarda şarjlı bir akümülatör donmaz. Ancak deşarj olan aküler deşarj seviyesine göre 0 derece ile -10 derece civarında dahi donabilirler. Özellikle soğuk mevsimlerde akülerin şarjlı durumda olmalarına dikkat edilmelidir.

Hava şartlarının aküye etkileri:

1. Stoklama, saklama yönünden:

Kapalı alanda stoklama yapılmalıdır. Açık havadaki stoklamalarda toz ve yağışlar kendiliğinden deşarjları arttırır. Mümkün olduğunca kuru ve serin bir yerde stoklanmalıdır. Akülerin deşarj oranları sıcaklık ile paralel olarak artar veya azalır. Genel olarak her 10 derecelik artışta kayıp kendiliğinden iki katına çıkar. Bu yüzden 10-16 derece aralığındaki stoklama 25-30 derece aralığındaki stoklamadan çok daha sağlıklıdır.
      
2. Araç üzerinde çalışırken:

Sıcak havalarda akünün marş gücü artar ancak buna paralel olarak aküdeki korozyon (yıpranma) da artar. Bu nedenle sıcak iklimlerde kullanılan aküler daha az ömre sahiptir. Soğuk havalarda akülerin marş gücü azalır. Buna ilaveten araç motorunun marş alma değeri de artar. Sonuçta soğuk koşullarda akülerin marş gücü önemli hale gelir.

Aküye Takviye Nasıl Yapılır?

• Aküden aküye bağlantı (jump-start)  için kullanacağınız akünün aynı amper olmasına dikkat edin.

• Motoru ve de elektrik harcaması muhtemel her şeyi kapatın.

• Öncelikle kablonun kırmızı ucunu boşalmış olan akünün (+) terminaline; daha sonra diğer ucunu dolu olan akünün terminaline bağlayın.

• Daha sonra kablonun siyah ucunu dolu olan akünün (-) terminaline ve kablonun diğer ucunu boşalmış akülü aracın kaportasında herhangi bir metal bölüme bağlayın.

• Kabloların egzoz, pervane gibi hareketli veya sıcak noktalara temas etmemesine dikkat edin.

• Dolu akülü aracı çalıştırıp, daha sonra boş akülü aracı çalıştırın.

• Araçlar çalıştıktan sonra boş akülü araçtan başlayarak; kabloları sökebilirsiniz.