Balata Çeşitleri ve Teknik Özellikleri

Sinter ve Yarı Metalik balata hakkında bir çok yanlış anlatım ve bilgi olduğunu görerek 'doğru bilinen yanlışlar' hakkında küçük bir yazı yazmak istedim.

Fren balatası çeşitleri;

1. Yarı metalik, organik, karbon hepsi farklı isimler ile telaffuz edilen aslında aynı muhteviyata sahip olan üründür. İçinde Kömür yani karbon ve metal parçacıkları bulunur. Genelde çok yüksek ısılarda 'Friksiyon' yani sürtünmeye karşı olan dirençleri kaybolmaya başlar. Sessiz, yumuşak, kısa ömürlü olmaları tipik özellikleridir. Boyut ve cc gözetmeksizin her türlü motosiklette kullanılabilir.
2. Sinter metal; tamamen metal muhteviyatlı hammadde ile üretilir. içinde çelik ve bakır bulunabilir. Yarı metalik hamur tipine göre çok yüksek performans sergiler. Ömrü uzundur, Çalışma ısı aralığı neredeyse yarı metalik balatanın iki katıdır. Dez avantajları ise fiyat olarak yarı metalik balataya göre daha pahalıdır. Yarı metalik balatalara göre disk üzerinde daha çok tahribatı olur. Ancak kesinlikle illa yarış motoruna takılır gibi bir ibare yoktur. Scooterlar dahi olmak üzere her türlü motosiklette kullanılabilir. Bu seçim fren ve kullanım alışkanlıklarına göre yapılır.

Balatanın çalışma prensibi ve rodaj (alışma süresi)

Tüm fren balataları sinter yada yarı metalik olsun aynı mantık ile çalışmaktadır. Balatanın içindeki metal parçacıkları önce diskin üzerine ısınarak yapışır. Yapışan metal parçalıkları balatanın üzerinde ki daha yumuşak metali yada karbonu ısırarak friksiyonu yani sürtünmeyi sağlar. Ortaya çıkan kinetik enerji ısı enerjisine dönüşürken, Bu şekilde kinetik enerjiyi limitlemeye hatta yok etmeye yani durdurmaya kadar kontrol edebiliriz. Bu fiziksel bir olaydır. Yani sürekli bu döngü dönüp gider :)

Balata yüzeyinde olan metallerin diske yapışması, disk yüzeyinde olan metalin ısınması ve reaksiyona geçme dönemine Rodaj dönemi denir. Bu dönemde frenlerimiz iyi tutmaz. Belki durmaya yakın sesler olabilir. Rodaj döneminin tamamlanmasından sonra fren performansımız ve hassasiyetimiz daha çok kendini hissettirecektir.

Doğru Bilinen Yanlışlar Kısmında;

1. Yarı sinter fren balatası diye bir şey yoktur! Fren balatası ya sinter ya yarı metalik olur. İkisinin üretim ve hazırlanma şekli birbirinden çok başka olduğu için kesinlikle birleştirilemez (örnek su yağa karışmadığı gibi iki ürün birbiri ile reaksiyona geçemez)
2. Fren balatası değişir değişmez ani frenler yapmak. Kesinlikle yapılmaması gereken bir durumdur. Mevcut sisteminizi rodajlanmadan yüksek ısılara maruz bıraktığınızda halk arasında disk yanması ve balata yanması denen 'semerrit' durumu meydana gelir. Ve ürünler değişmeden kesinlikle işe yaramaz verim alamazsınız.

Elimden geldiğince herkesin anlayabileceği bir dilde anlatmaya çalıştım. Sürç-i lisan ettiysem affola.

Saygılarımla,

Murat Deniz

Murat Deniz Bey'e bu değerli bilgi paylaşımı için teşekkür ederiz.